What to See in Yerevan

Yerevan is a modern city located in the middle of the Transcauscasus region and Armenia. Although it is considered one of the oldest cities in the world, you hardly can see any evidence showing the age of the city. One of the historic sites currently linking the modern-day Yerevan with its long history is the ancient Urartian castle of Erebuni, the excavations on the Red Hill and a remnant of wall of the former Yerevan Castle. There are also some churches that date back to the middle ages. Here you can read some info about Yerevan's History. Presently Yerevan is a well developed city with strong infrastructures, tall buildings and modern urban planning. The city is full of all kinds of restaurants and bars, nightclubs and clubs, cultural establishments, parks, open air cafes. Restaurants are offering both Armenian and European, Asian and American cuisines. It is thought that because of the quality of water and the air, the Armenian products are very tasty, so a European dish may taste quite unusual if done with the local products. Yerevan is rich with museums, some of them renowned for their unique collections (like Matenadaran, the depository of ancient manuscripts), galleries. Recently a new site has become a must-see place in Yerevan: the Cascade. The Cascade was the idea of the main architect of current Yerevan Mr. Alexander Tamanyan. The construction was started even during the soviet times, then stopped a while because of the war, and now, after the completion recently, it has become home to modern arts thanks to the Gafesjian Family's investments. From the top of the Cascade an amazing view opens to the city and the magnificent mount Ararat. Beside the Cascade, to the right side of it, on a hill you can see the tall tower and the complex of the Genocide Memorial and the Sports-concert complex, called Hamalir by the locals. They are surrounded by green parks where a lot of seats are installed where happy couples are seating in the evenings. Both complexes are unique architectural ideas and give you the view of soviet times fine architecture.

All these places are part of Yerevan city-tours organized by VisitArm.com Armenia Hotels and Tours Center.

Courtyard's New Look & Feel

Courtyard's New Look & Feel: "

A 25-year-old brand, Courtyard by Marriott now has a fresh look and feel that includes an open lobby to promote social interaction, an updated...

"

Լեւոն Տեր-Պետրոսյան. «Ստեղծվել է մի հասարակություն, որը Ս.Սարգսյանը եւ Ռ.Քոչարյանը չեն կարող կառավարել»

Էմմա Գաբրիելյան
Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի
հարցադրումները իրավաբանորեն ապացուցված են
ՀՀ Առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը մարտի 11-ի երեկոյան իր առանձնատանը մամուլի ասուլիս էր հրավիրել մարտի 8-ին Սահմանադրական դատարանի կայացրած որոշման առիթով: Նախ նա հրապարակեց իր հայտարարությունը, որում ուշադրություն էր հրավիրել այն փաստին, որ ՍԴ-ն իր որոշմամբ փաստացի խուսափել է անդրադառնալ անցած ընտրությունների օրինականությունը կասկածի տակ դնող երկու «ամենաառարկելի հիմքերին»` վարչապետի գրանցմանը որպես նախագահի թեկնածու եւ «ռազմական եւ արտակարգ դրության» պայմաններում նախագահի ընտրություններ անցկացնելուն: Այս երկու իրավական հարցի անտեսմամբ առաջին նախագահը համոզված է, որ ՍԴ-ն ական է դրել Սերժ Սարգսյանի լեգիտիմության տակ: Մեկնաբանելով ՍԴ-ի որոշումը Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը շեշտեց, որ ՍԴ-ի 19 էջանոց որոշումը վերաբերվում է մանրամասներին, մինչդեռ վերոնշյալ երկու գլխավոր խնդիրները անտեսվել են. «Եթե անդրադառնային այս երկու հարցին, պիտի ներկայացնեին մի հեղհեղուկ մեկնաբանություն, այն դեպքում, երբ այս երկու հոդվածը մեկնաբանության ենթակա չէ, ոչ մի դատարան իրավասու չէ մեկնաբանելու այս երկու հոդվածը, սրանք միանշանակ հոդվածեր են: Կատարելու էին մի մեկնաբանություն, ինչպիսին արել է Դավիթ Հարությունյանը, բայց այնքան հեղհեղուկ են եղել նրա մեկնաբանությունները, որ դատարանը դա չի ներկայացրել որպես իր կարծիք, ուղղակի տվել է որպես պատասխանողի կարծիք, որեւէ վերաբերմունք, գնահատական չի եղել: Կարող էին ասել` մենք համաձայն ենք Դավիթ Հարությունյանի մեկնաբանությանը կամ իրենց մեկնաբանությունը տալ, եթե սա չեն արել, սա արդեն իրավաբանական կատեգորիա է, եթե իմ հարցադրմանը չեն պատասխանել, դա ունենում է ապացույցի նշանակություն, իմ հարցադրումները ապացուցված են` իրավաբանորեն դա է նշանակում»: Լրագրողի դիտողությանը ի պատասխան, թե ՍԴ-ն պարզաբանել է, թե չպետք է քննի օրենսդրական վեճերը, որ դրանք վարչական դատարանում պետք է վիճարկվեն, Լ.Տեր-Պետրոսյանը նկատեց. «Գուցե զուտ իրավական առումով նրանք ճիշտ են ու նման ընթացակարգ կա, որոշ հարցեր վերաբերում են վարչական դատարանի իրավասությանը, բայց այս երկու հարցերը միայն ՍԴ-ին էին վերաբերում, ուրիշ ոչ մեկին, եւ ինձ համար մանրամասները կարեւոր չեն»: ՍԴ-ն Հայաստանի այն վերջին իրավական ատյանն էր, որտեղ կարելի էր բողոքարկել ընտրությունները, դրանից հետո ի՞նչ իրավական քայլեր է պատրաստվում անել Լ.Տեր-Պետրոսյանը. «Եվրոդատարանը չի ընդունում նախագահի ընտրության արդյունքները վերանայելու վերաբերյալ հայցեր, բայց կան ուրիշ խնդիրներ, որ կարելի է դիմել Եվրոպական դատարան. բարձրացնել մարդու իրավունքների պաշտպանության, քաղաքացիների ընտրության իրավունքների խախտման խնդիրներ` մարդիկ ձայն են տվել` այդ ձայները գողացվել է նրանցից, եւ բազմաթիվ այլ հարցեր»:
Առաջին նախագահը նաեւ տեղեկացրեց, որ քաղաքապետարանը մերժել է իր դիմումը ամսի 21-ին Ազատության հրապարակում հանրահավաք անցկացնելու վերաբերյալ. «Մերժելու նման պրակտիկա գոյություն չունի, կարող էին մերժել այլ կերպ` Ազատության հրապարակը հարմար չէ, մենք ձեզ տրամադրում ենք այլ վայր, մերժման ուրիշ հիմք չկա, դա էլ չեն արել, ընդհանրապես են մերժել»: Արդյո՞ք սա նշանակում է, որ իշխանությունները նպատակ ունեն ընդդիմության գործողությունները մտցնել փակուղի. «Այո, դա է նշանակում. մենք հիմա կդիմենք հաջորդ օրվա համար` մարտի 22-ի համար, թող էլի մերժեն, մարտի 23-ի համար», իսկ կլինե՞ն «չարտոնված» հանրահավաքներ, եթե անընդհատ մերժեն, Լ.Տեր-Պետրոսյանը պատասխանեց. «Անընդհատ ինչքա՞ն պիտի մերժեն, չեն կարող, գուցե ուրիշ ձեւ գտնեն` պարզապես կերկարացնեն արտակարգ դրությունը, իրենց պետք է եւս 20 օր` մինչեւ ապրիլի 9-ը հանրահավաք չլինի: Բայց մենք չիրազեկված հանրահավաք չենք պատրաստվում անցկացնել»:
Միջազգային հանրությունը պետք տեր կանգնի իր իսկ պահանջներին
«ԺԵ»-ի հարցին, թե ինչպե՞ս է Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը վերաբերվում շրջանառվող այն լուրերին, թե Հայաստանի իրավապահ մարմինները պատրաստվում են նրան քրեական մեղադրանք ներկայացնել, մասնավորապես ՀՀ արդարադատության նախարար Գեւորգ Դանիելյանը «Ֆրանսպրես»-ին նման կարծիք էր հայտնել, այս առիթով Առաջին նախագահը նկատեց. «Այդպիսի բաներ նրանց մտքներով անցնում է, նրանց մտքով անցնում է` քեզ էլ ինչ-որ ձեւով չեզոքացնեն...»: Մեր հաջորդ հարցը վերաբերում էր հայ-ադրբեջանական շփման գծում վերջին օրերի լարվածությանը, թե ինչ անդրադարձներ կարող է ունենալ ԼՂ-ի խնդրի վրա եւ հետեւանքներ Հայաստանի համար, ռազմական դրություն հայտարարելու հնարավորությունը որքանո՞վ է իրական. «Շատ ցավալի էր վերջին լարվածությունը, համենայնդեպս զինադադարի հաստատման 14 տարվա ընթացքում սրանք ամենալուրջ խախտումներն են` ըստ արտասահմանյան անկախ աղբյուրների, իսկ դա արդեն լուրջ փաստ է: Մոտիվների մասին չեմ ուզում խոսել, հնարավոր է, որ Ադրբեջանում, ոչ ամենավերին ատյաններում, մարդկանց թվա, որ Հայաստանը թուլացած է, ինչ-որ ներքին քաղաքական լարվածությունը կոտրել է կառավարելիությունը, կարող էին թեկուզ հետախուզական քայլի դիմել, տեսնելու, թե ինչպիսի դիմադրություն կլինի, հնարավոր է: Խոսվում է նաեւ հայկական կողմի մոտիվների մասին: Չեմ ցանկանում ենթադրություններ անել: Ասում են` միգուցե Հայաստանի իշխանությունները շահագրգռված էին Հայաստանի ներքին խնդիրներից շեղել հանրությանը: Չգիտեմ, տեղյակ չեմ: Բայց փաստը արդեն մտահոգիչ է, որովհետեւ վերջին 14 տարվա մեջ զինադադարի ամենալուրջ խախտումն է արձանագրվել», - հայտարարեց Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը: Միջազգային հանրությունը անընդմեջ կոչ է անում, հորդորում է` «բոլոր կողմերի միջեւ երկխոսություն սկսել», խիստ կարեւորում է այդ գաղափարը. այս ընթացքում որեւէ փորձ այդ երկխոսությունը սկսելու վերաբերյալ եղե՞լ է, կա՞ նման հնարավորություն` այս հարցը ուղղեցինք Առաջին նախագահին. «Միջազգային հանրությունը լուրջ հանրություն է, նրանք երբեք դատարկ կոչ չեն արել, նրանք դրել են օրակարգը` չորս կետ, հինգերորդը` երկխոսության վերաբերյալ. ես ՍԴ-ում հայտարարել եմ` այս օրակարգով, հենց այս պահին ես պատրաստ եմ, խնդրեմ` սկսենք երկխոսությունը: Մեր կողմը ընդունել է, մյուս կողմը դա չի ընդունել: Իշխանությունները դա դնում են մի կողմ, վերացական` շոու, կլոր սեղանի մասին են խոսում, մյուս կողմից շարունակում են ձերբակալությունները: Չեմ տեսնում նրանց կողմից որեւէ լուրջ դիրքորոշում, մինչդեռ մեր դիրքորոշումը շատ լուրջ է: Մենք չենք հնարել, մենք չեն ստեղծել, մենք չենք հուշել` ԵՄ նախագահությունը ինքը նշել է, թե ինչ օրակարգով երկխոսություն սկսենք, մենք համաձայնել ենք: Հիմա թող ԵՄ-ն բարի լինի տեր կանգնել իր առաջարկին, շարունակի պնդել պահանջը: Ես անընդհատ հանդիպում են նրանց հետ, ասում եմ` ես ձեզանից ոչինչ չեմ ակնկալում, դուք եք ընկել թակարդը, դուք եք առաջարկել` տեր կանգնեք: Ասել եմ, որ սա ձեզ համար էլ է քննություն, կտեսնենք, թե որքան լուրջ եք վերաբերվում, որքան եք պնդում ձեր իսկ առաջարկը»:
Եթե Լ.Տեր-Պետրոսյանը չի ընդունում այս իշխանություններին, ապա երկխոսությունը ինչ հարթությունում կարող է լինել` հետաքրքրվեց լրագրողը. «Այդ կետերն են` ուրիշ հարթություն գոյություն չունի, եւ դա ես չեմ ձեւակերպել. ոչ մի նշանակություն չունի ես ընդունում եմ իշխանությունների լեգիտիմությունը, թե ոչ, իշխանությունը կա, դա քաղաքական ֆակտոր է, նշանակություն չունի` ընդունում ես, չես ընդունում, դու կարող ես նրա հետ բանակցել, աշխարհը երկար ժամանակ չէր ընդունում Յասեր Արաֆաթի լեգիտիմությունը, բայց նրա հետ խոսում էր, աշխարհը այսօր չի ճանաչում ԼՂ-ի ղեկավարի լեգիտիմությունը, բայց նրա հետ խոսում է, այսինքն` եթե քաղաքական ֆակտոր կա, քաղաքական ֆակտորի հետ պետք է խոսել, պետք է հաշվի նստել: Ես Սերժ Սարգսյանի լեգիտիմությունը չեմ ընդունելու հինգ տարի, բայց դա չի նշանակում, որ ես նրա հետ չեմ խոսի` կա մարդը, իշխանություն ունի, լծակներ ունի, ինչպե՞ս կարող ես նրան անտեսել: Ինքն էլ ինձ չի կարող անտեսել, իմ հետեւում էլ ժողովուրդն է, առայժմ անտեսում է` ոչինչ, վաղ թե ուշ, ուզած-չուզած հաշվի կնստի»: Այսինքն` եվրոպական, միջազգային միջնորդական ջանքերը առայժմ ապարդյու՞ն են անցել` հետաքրքրվեց լրագրողը. «Ես այդպես չեմ կարող ասել, բավականին բանի հասել են: Այնպիսի գնահատականներ են տվել, որ դրանցից ետ նահանջել չեն կարող, եթե չավելացնեն քննադատության դոզան` այլեւս ետ գնալու տեղ չունեն»:
«Քոչարյանը ու Սարգսյանը շատ ավելի մտահոգ են, քան մեզանից
յուրաքանչյուրը»
Ինչ մեթոդներով է շարունակելու պայքարել Առաջին նախագահը` հարց ուղղեց լրագրողը. «Ես հիմա մեկ միջոց ունեմ պայքարելու` կլինի հնարավորություն հանրահավաքներ անցկացնելու` կանցկացնենք, մամուլը կբացվի` կօգտագործենք մամուլը, կօգտագործենք հանրահավաքները, բոլոր օրինական միջոցները. այն, ինչ արել ենք 5 ամիս: 5 ամիս մեր կողմից որեւէ խախտում տեղի չի ունեցել, այդքան երթեր եղան, այդքան մեծ հանրահավաքներ անցկացվեցին, որեւէ երթի ժամանակ որեւէ մեքենա չքերծվեց, ապակի չկոտրվեց. ի՞նչ պատահեց, որ մեր ժողովուրդը մեկ օրում փոխվեց` մի բան պատահեց` մահակներով հարձակվեցին, հետո տարերային բողոք սկսվեց` հավաքվեցին ֆրանսիական դեսպանատան մոտ, հայտնվեցին սադրիչներ, սկսվեց պրոցես, որը կառավարելիությունից դուրս եկավ, բայց ես վստահ եմ, որ այդ պրոցեսը հրաշալիորեն, փայլուն կերպով կառավարվում էր իշխանությունների կողմից: Ես նաեւ վստահ եմ, որ եթե հիմա էլ լինեն հանրահավաքներ, եթե իշխանությունները մահակ չկիրառեն, ոչ մի հասարակական կարգի խախտում տեղի չի ունենա, ինչպես 5 ամիս չեղավ, հինգ տարի էլ հանրահավաքներ անցկացվեն` չեն լինի: Ի՞նչ պետք է ասեմ ժողովրդին` պետք է ասեմ, որ չեմ ընդունում այս իշխանությունների լեգիտիմությունը: Բոլոր քաղաքակիրթ միջոցներով պիտի պայքարենք այս իշխանությունների դեմ` հստակ, անզիջում. մեր կարծիքի կամ կամքի փոփոխության պարտադրանքի մենք չենք ենթարկվի: Սահմանադրությամբ մեզ ոչ ոք չի կարող ստիպել փոխել մեր կարծիքը, դա իմ իրավունքն է: Ոչ, քաղաքական լարվածության մենք չենք գնում, բռնությունների մենք չենք գնացել եւ չենք պատրաստվում գնալ», - հայտարարեց առաջին նախագահը` նշելով, որ եթե հանրահավաքներ թույլ չտան, դարձյալ DVD-ի տարածմանը կանցնեն, ասելիքը ժողովրդին այդ կերպ կհասցնեն, մանավանդ որ` ժողովուրդը վարժվել ու անհամբերությամբ սպասում էր դրանց: Ինչ վերաբերում է իշխանությունների կողմից «ուղեղների լվացման» մարտավարությանը` Լ.Տեր-Պետրոսյանը գտնում է, որ այդ կերպ հասարակությանը հնարավոր չէ խաբել. «Կարող էին խաբել, եթե վերջին 6 ամսվա իրադարձությունները չլինեին. այսօր մենք ունենք լրիվ ուրիշ հասարակություն, ուրիշ ժողովուրդ, քան ունեինք 6 ամիս առաջ. ես սա համարում եմ մեր ամենամեծ նվաճումը, ինձ եթե այլեւս ոչ մի բան չհաջողվի, այն, ինչ որ եղավ` ես համարում եմ իմ կյանքի ամենամեծ հաջողությունը, համարում եմ, որ իմ համակիրների, թիմի հետ մենք հրաշք ենք գործել` մենք ստեղծել ենք քաղաքացիական հասարակություն, գիտակից հասարակություն, ինտելեկտուալ հասարակություն, որի հետ ուզած-չուզած պիտի հաշվի նստեն: Ստեղծվել է մի հասարակություն, որը Ս.Սարգսյանը եւ Ռ.Քոչարյանը չեն կարող կառավարել: Ձերբակալություններով կարող է փորձեն չեզոքացնել մեզ, հիմա ամենասուր հարցը դա է` ձերբակալությունները շարունակվում են նույն թափով, ձերբակալությունները բացառապես քաղաքական ռեպրեսիայի բնույթ ունեն, ըստ էության, բախումների ոչ մի մասնակից չի ձերբակալվել, ձերբակալվել են միայն քաղաքական դեմքեր. ՀՀՇ-ի վարչության 70 տոկոսն է ձերբակալվել, մի մասն էլ թաքնվում է:
Իմ կենտրոնական շտաբից երեքն են ձերբակալվել, երեքը թաքնվում են: Իմ տարածքային շտաբների բոլոր ղեկավարներն են ձերբակալված. բոլոր այն մարդիկ, ովքեր ակտիվ են եղել այս ընտրությունների ժամանակ` ձերբակալված են, այսինքն` սա այնքան ակնհայտ է, որ աշխարհը շատ լավ հասկանում է, եւ սրա տակից դուրս չեն գալու. ինչքան շատ ձերբակալեն, այնքան դժվարացնելու են իրենց գործը: Իրենց թվում է` փակելու՞ են աչքերը: Ոչ: Քաղբանտարկյալը այսօր շատ հազվագյուտ կատեգորիա է: Քաղբանտարկյալներ շատ քիչ երկրներում կան: Այդ դարը անցել է: Իսկ Հայաստանը չունի Իրաքի ռեսուրսները. ոչ մեկի օգնության կարիքը չուներ Իրաքը, կարող էր իրեն թույլ տալ քսան տարի սահմանները փակել` նավթ ուներ, հաց ուներ, բրինձ ուներ, կարագ ուներ, ոչ մեկի օգնության կարիքը չուներ` կարող էր դիկտատուրա հաստատել: Հայաստանը չունի ռեսուրսներ, որ եւ քաղաքական հալածանքներ իրականացնի, եւ մարդու իրավունքները ոտնահարի, եւ ընտրությունների այսպիսի վայրագ միջոցառում իրականացնի. կախված լինելով ամբողջ աշխարհից` իրեն թույլ տա այդ տղայությու՞նը` չի դիմանա. Հայաստանի ոչ մի ռեժիմ չունի ռեսուրս դիկտատուրա հաստատելու, կարող է ինչ-որ ժամանակավոր խրախճանք լինի նրանց մոտ, բայց չեմ կարծում, որ խրախճանքի մեջ են այսօր: Ես վստահ եմ, որ Ռ.Քոչարյանը եւ Ս.Սարգսյանը այսօր շատ ավելի մտահոգ են, քան մեզանից յուրաքանչյուրը, որովհետեւ իրենք հասկանում են, թե ինչ են արել, ինչպիսի պատասխանատվության տակ են մտել` արյուն է թափվել, մեծ արյուն է թափվել եւ այդ արյան պատասխանատվությունը նրանք շատ լավ զգում են»:
«Ես ավելի լավ պատկերացում եմ
ունեցել այդ մարդկանց մասին,
քան նրանք կան»
Դեպքերի, իրադարձությունների նման ընթացք կանխատեսե՞լ էր Առաջին նախագահը մինչեւ հանրահավաքների անցկացումը եւ որեւէ սխալ եղե՞լ է այս ընթացքում` հետաքրքրվեց լրագրողը. «Ոչ, այսպիսի ընթացք ես չէի կանխատեսել, ռացիոնալ հարթության վրա ես չէի պատկերացնում, որ այսպիսի բան հնարավոր է. Ռ.Քոչարյանը գնացող նախագահ է` իրեն բացարձակապես պետք չէր այսպիսի պատասխանատվության տակ մտնել, իսկ Ս.Սարգսյանն էլ եկող նախագահ էր` նրան էլ պետք չէր այսպես սկսեր իր հինգ տարվա իշխանավարումը: Ես մոտեցել եմ մեր երկրին ռացիոնալ կատեգորիաներով. այստեղ կարող եք ասել, որ սխալվել եմ` մեր երկիրը շատ ավելի վայրագ է, քան մեր կատեգորիաներով էինք դատել, համարեք, որ սխալվել եմ: Այսինքն` սխալս եղել է զուտ փիլիսոփայական մակարդակի` ես ավելի լավ պատկերացում եմ ունեցել այս մարդկանց մասին, քան նրանք կան»: Իսկ մարդկային փոխհարաբերություններում իրեն դավաճանելու դեպքեր` մասնավորապես վերջին ընտրությունների փուլում, եղե՞լ են. «Ես երբեք չեմ համարել, որ ինչ-որ մեկը ինձ դավաճանել է, նաեւ 1998թ.-ին, այո, Վազգեն Սարգսյանի, Ռ.Քոչարյանի, Ս.Սարգսյանի հետ լուրջ տարաձայնություն ունեցանք` կարեւորագույն խնդրի շուրջ, ես հեռացա, տվեցի հնարավորություն, որ իրենք լուծեն, ոչինչ չարեցին, ավելի փչացրեցին գործը, բայց ես դրանից բացարձակապես չեմ ուրախանում, դա մեր ողբերգությունն է, այսօր մենք հավասար ուժ չենք Ադրբեջանի հետ, այն ժամանակ հավասար էինք: Սակայն ես երբեք չեմ համարել, որ որեւէ մեկը ինձ դավաճանել է, մենք ընդհանուր գործ ենք արել. դավաճանությունը միայն մեկ դեպքում է լինում` եթե երդվում են: Ոչ ոք ինձ երդում չի տվել, եթե երդում չես տվել` դավաճան չես, քո ճանապարհն ես ընտրել եւ պարտավորություն իմ նկատմամբ չունես: Այլ ձեւով եմ ես ասել. եթե Արթուր Բաղդասարյանը չմիանա Շարժմանը` նա կդավաճանի շարժմանը, իր ժողովրդին` ոչ թե ինձ»:
Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը ընդգծեց, որ չափազանց վայրագ ընտրություններ են անցկացվել, ինչի գնահատականը տրվեց ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի վերջին զեկույցում. «1995-2007-ի ընտրությունների զեկույցները եթե գումարեք, այսքան խիստ, կոշտ զեկույց չի եղել: Սրանք երեւույթներ են, որոնք չեն կարող անտեսվել: Սա մեր իշխանությունները պիտի գիտակցեն ու ավելի չսրեն իրավիճակը: Բայց նրանց բոլոր քայլերը գնում են իրավիճակի սրման` այս անընդհատ ձերբակալությունները, այդ հայտարարությունը` արդարադատության նախարարի տեսակետի շուրջ, որ ասացիք, այդ բոլորը գնում են սրման, անընդհատ խոսում են երկխոսությունից, բայց ամեն ինչ անում են, որպեսզի դա խափանեն»: Իսկ միջազգային հանրության (ԵՄ, ԱՄՆ պետդեպարտամենտ) այս աննախադեպ ուշադրությունը Հայաստանի նկատմամբ ինչո՞վ է պայմանավորված. «Որովհետեւ Հայաստանում աննախադեպ վայրագություն է կատարվել. եթե այսպիսի ընտրություններ չլինեին, եթե այս արյունահեղությունը չլիներ, նման ուշադրություն չէր լինի»` շեշտեց Առաջին նախագահը:
Ի՞նչ հիմնավորմամբ է Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը արտակարգ դրության երկարացման հնարավորությունը իրական համարում. «Իշխանությունները երբեք էլ չեն հավատացել, որ հանրահավաքները ինչ-որ վտանգ են ներկայացնում հասարակական կարգը խախտելու առումով, մեզ թույլ չեն տալիս այլ պատճառով. հիմա Ս.Սարգսյանը վերջապես ստացավ օծում` ՍԴ-ի կողմից, նա ուզում է թագադրվել ապրիլի 9-ին: Ինչ կստացվի, եթե հանկարծ, մարտի 21-ին 300 000 մարդ կանգնի հրապարակում, վանկարկի` «Սերժիկ, հեռացիր», դա կնշանակի, որ ժողովուրդը չի ընդունում ՍԴ-ի որոշումը, ժողովուրդը չի ճանաչում այդպիսի նախագահ, դա անթույլատրելի է` մտածում են գոնե հասցնեն մինչեւ ապրիլի 9-ը, հետո ինչ կլինի-կլինի: Սակայն աշխարհը այլ կերպ է դատում` դատարանը ինչ վճռի, դիտորդները ինչ գնահատեն, եթե ժողովուրդը չի ընդունում այդ իշխանությունը` դրա հետ են հաշվի նստում: Այժմ ժողովուրդը չունի հավատ իշխանությունների նկատմամբ, սա է ամենակարեւոր հարցը. չի ընդունում` սա ծանր բան է Սերժ Սարգսյանի համար, ես նրան կարեկցում եմ` բարեկամաբար»:
Ինչու՞ մարտի մեկին Առաջին նախագահը չընդունեց Վեհափառին, հարց ուղղեց լրագրողը` կարծիք հայտնելով, թե գուցե այդ դեպքում բախումներ չլինեին. «Ես բախումների հետ ի՞նչ կապ ունեմ: Ժողովուրդը հավաքվել էր` եկան մեկ անգամ «բախեցին», հետո այդքանով չբավարարվեցին մեկ անգամ էլ «բախեցին», երրորդ «բախելը» ես թույլ չտվեցի` ժողովրդին ցրեցի: Վեհափառին չեմ ընդունել շատ պարզ պատճառով, որովհետեւ սխալ հասցեով էր եկել, նա պիտի գնար նրա դուռը` ով «բախել» էր ժողովրդին», - նշեց առաջին նախագահը: Մարդու իրավունքների պաշտպան Արմեն Հարությունյանի վերաբերյալ վերջերս Ռ.Քոչարյանի հայտարարության առիթով առաջին նախագահը չցանկացավ գնահատական տալ. «Դուք գնահատեք: Ռ.Քոչարյանը այդպիսի բնավորություն ունի. մարդը աշխատում է, պաշտոն ունի, երբ իրեն տհաճ բան է ասում, երկրորդ օրը նա կարող է գոյություն չունենալ, Ջհանգիրյանը մի հայտարարություն արեց, մեկ րոպե հետո աշխատանքից ազատեցին, մեկ օր հետո ձերբակալեցին, տասը դիվանագետներ հայտարարություն արեցին, նույն պահին նրանք հեռացվեցին աշխատանքից, Սահմանադրության խախտումով նրանց կոչումներից զրկեցին: Արմեն Հարությունյանը կարող էր 100 տարի աշխատել, եթե այսպիսի հայտարարություն չաներ, Լարիսա Ալավերդյանը մեկ-երկու փաստ ներկայացրեց` նույնը նրա նկատմամբ: Այսինքն` Ռ.Քոչարյանը ամեն օր ապացուցում է այն, ինչ ես հինգ ամիս ուզում էի ապացուցել ժողովրդին»: Եթե իշխանությունները արտոնեն հաջորդ հանրահավաքը եւ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի առջեւ դարձյալ դրվի նույն պահանջը` պետական պահպանության ծառայությունից հրաժարվել կամ տնից դուրս չգալ, ինչպես նա պետք է վարվի. «Նախ դա անօրինական պահանջ է, ոչ ոք չի կարող դնել իմ առջեւ նման պահանջ, դա օրենքն է սահմանել, եթե անգամ ես միայնակ դուրս գամ, ինձ պետք է ձերբակալեն, թույլ չտան, ետ բերեն, այսինքն` ես միայն պահպանությամբ կարող եմ դուրս գալ: Ինչի՞ համար է այդ օրենքը սահմանված` նախ ես գաղտնիք կրող եմ, երկրորդը` նախկին նախագահի անվտանգությունն է, որը երկրի հեղինակության, պատվի հարց է, այնպես որ` նման պահանջը միանգամայն ապօրինի կլինի», - եզրափակեց Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը:

All goes quiet in Armenian capital

By Frale Oyen
(Editor's note: This piece was written on March 4 in Yerevan, Armenia.)
All remains quiet in the Armenian capital Yerevan.
ADVERTISEMENT

OAS_AD('ArticleFlex_1');



The city remains locked down following violent clashes this past Saturday between security forces and demonstrators contesting the results of the country's recent presidential election. This was the worst civil violence in Armenia since its independence from the Soviet Union in 1991. The government has imposed a state of emergency, which will remain in effect until March 20. Much of the capital has been cordoned off. Residents have been warned against gathering in groups and a press blackout has been imposed.
Police and military presence in the capital remains high. Armored vehicles and tanks are parked along the streets. Soldiers stand guard outside government buildings in the city center and checkpoints have been set up on all major thoroughfares.
The atmosphere is subdued but local residents are determined to carry on as normal. Folks are heading off to work, to school and to the shops. Flower sellers and food vendors are ignoring the heavy military presence, setting up their tables and peddling their wares amid groups of soldiers.
On the surface, it's business as usual. However, just about everywhere you go, people are quietly discussing the events of this past weekend. All are uneasy about what will happen after the state of emergency is lifted.
Main Opposition leader Levon Ter-Petrosyan has vowed that the protests would continue. He maintains that the election process was rigged to ensure the government's favored candidate, Prime Minister Serzh Sargsyan, would emerge victorious.
Ter-Petrosyan has asked the Constitutional Court to nullify the results of the Feb. 19 election. The case was heard today and all motions were denied.
Local attorneys do not think the verdict will lead to a public outcry or demonstration but many in the community are taking a wait-and-see attitude.
Officially, eight people died and more than 100 were injured in the March 1 confrontation, which began early in the day when police stormed Liberty Square. Ter-Petrosyan supporters had been holding rallies and nightly vigils there since Feb. 20.
Eyewitness accounts, however, indicate the number of deaths and injuries may be higher, but under the state of emergency imposed, journalists and mass media outlets are not allowed to disseminate any information other than that issued by official media sources.
The violence escalated when Opposition supporters, who regrouped in another part of town, clashed with security forces outside the French and Italian Embassies in central Yerevan Saturday evening.
The result: chaos and mayhem. People were beaten. Cars torched. Property damaged. Businesses looted.
Barbara Edin, who lives close to the French Embassy and who watched the night's events unfold from her back window. "It was bloody, very bloody," she said.
American Robert Evans, who lives by the Russian Embassy in downtown Yerevan, where demonstrators were throwing Molotov cocktails and where sounds of small arms fire was heard, said a lot of "reprehensible actions were committed by both sides."
The U.S. Embassy continues to advise citizens living outside the capital to stay away and those living in downtown Yerevan to "exercise caution, avoid any large groups and minimize unnecessary movements outside."
Some, fearing further escalation in the violence, have prepared for the worst. Mary Ann Coxson and her husband, who is working in Armenia on a USAID project, have each packed a small suitcase and are keeping their passports close in case they get the call to evacuate.
Hopefully, it won't come to that.
Frale Oyen and her husband, Fredrik, who works for HSBC Bank, currently live in Yerevan, Armenia. She worked for the Pacific Daily News from 1989 to 1995.

Mediators Struggle to Fix Armenia Crisis

There is little sign either the government or its opponents are prepared to give an inch as the standoff continues.
By IWPR staff in Yerevan (CRS No. 434, 05-Mar-08)As international mediators attempt to mend the damage caused by political violence of March 1, neither the Armenian government nor the opposition is in any mood to talk, and the situation remains tense.
The Armenian capital Yerevan has been under a state of emergency accompanied by severe restrictions on media reporting since a day of violence when security forces clashed with opposition protesters. The demonstrators were demanding a rerun of the February 19 presidential election, which opposition candidate and ex-president Levon Ter-Petrosian lost to Prime Minister Serzh Sarkisian. (See Armenia’s Bloody Saturday, CRS No. 434, 03-Mar-08.)
The authorities have denied rumours that large numbers of people were killed on March 1. The prosecutor general, Aghvan Hovsepian, has confirmed that as originally reported, eight people died in the clashes, one of them a policeman. Another 176 members of the security forces and 41 civilians were injured, according to officials.
Finnish diplomat Heikki Talvitie was in Yerevan on March 4, dispatched there hastily by the OSCE.
“We are trying to convince the Armenian authorities to curtail the [20-day] term of the state of emergency,” said Talvitie at a press conference in Yerevan. “The only thing we can do is assume responsibility; so many people have died. Now the most important thing is to try taking the path of finding a political solution.”
Talvitie has called for an inclusive political dialogue, saying this was impossible as long as the state of emergency declared by outgoing president Robert Kocharian was in force.
The European Union’s special envoy to the South Caucasus, Peter Semneby, held meetings with Kocharian, president-elect Sarkisian and Ter-Petrosian in Yerevan to discuss ways of resolving the most serious political crisis Armenia has seen in nearly a decade.
Kocharian’s press spokesman Viktor Soghomonian has insisted there would be no dialogue with Ter-Petrosian.
“How can we have dialogue with those who are directly responsible for these events?” he asked.
The government says Ter-Petrosyan’s supporters deliberately provoked the confrontation which led to running street battles throughout March 1. The opposition insists it was engaged in a lawful, peaceful demonstration when the police waded in without provocation and using excessive force.
At a March 5 press conference, Kocharian warned that the protest organisers would be brought to book.
“Everyone must get the punishment they’ve earned for their activities, their just deserts. Above all, there must be punishment for the organisers whose activities led to a situation where the rally went out of control and [the crowd] became a mob,” he said. “Throughout history, no one has succeeded in controlling a crowd. When you assemble people, you have to assume responsibility for them – and for the consequences.”
So far, 27 people have been arrested and charged with mass riot, using violence against representatives of the authorities, and attempting to usurp the power of the state. Police are said to be looking for many more. A prosecution service spokesman said the names of those under investigation were not being released yet.
On March 4, the Armenian parliament gave the green light for four of its members – normally protected by an immunity clause - to be arrested and face criminal charges. The four are Hakob Hakobian, Myasnik Malkhasian, Sasun Mikaelian and Khachatur Sukiasian.
The opposition Heritage party faction in parliament said the investigations launched against the deputies amounted to political retaliation and were being conducted in a biased, unfair, and unlawful manner.
A statement released by the faction said, “The legal defence [counsel] of many of the accused have not been allowed to see their clients. We are deeply concerned about the physical and mental state of those arrested, the reason being that several of them were subjected to various types of abuse.”
As the government focuses on placing the blame on the opposition and arresting those it holds responsible for the violence, Ter-Petrosian is insisting the authorities roll back all the restrictions they have imposed.
Citing an EU statement disseminated on March 4, he said its recommendations should form the basis of an action plan. Specifically, he said, the government must “end the state of emergency, release the people detained, lift restrictions on news reporting and implement an international and fair investigation into the March 1 events. ”
At this point, it is hard to see either side shifting from its entrenched position.
Alexander Iskandarian, a political analyst and director of the Caucasus Media Institute, explained that Ter-Petrosyan presents the Kocharian/Sarkisian administration with something of a problem.
“While they were able to make offers to other opposition members and presidential candidates, as in the case of Arthur Baghdasarian, who accepted [post as secretary of the National Security Council] – there’s nothing they can offer Ter-Petrosian,” said Iskandarian. “He was the only candidate who was really competing for the presidency with Sarkisian; he put everything on the line. He acted in such a way that he cannot become a minister, prime minister or get some other position. Kocharian cannot possibly offer him the presidency, nor can he suggest anything else because he wouldn’t agree to take a job, say, as provincial governor or something of the sort.”
Where does that leave the international calls for dialogue and compromise? According to Iskandarian, the would-be mediators are trying to engage with disputing sides which have nothing to say to each other.
“There are certainly lots of questions about who’s to blame for what has happened. But the main question is whether Levon Ter-Petrosian continues his political struggle or not,” he said. “Apparently they’re seeking some options for reaching an agreement. They’re right - one should always try to do that. But I’m very pessimistic; I don’t really believe Levon Ter-Petrosian could find some place within the structure of the current authorities. I can’t imagine that happening.”
For the moment, the opposition leader is busy pressing his case that the presidential election should be annulled on the grounds that the vote was subject to serious procedural violations.
The Constitutional Court began hearings on March 4 on appeals brought by Ter-Petrosian and another candidate, Tigran Karapetian. Ter-Petrosian arrived at the court the following day, after some uncertainty about whether he was under house arrest and would therefore be prevented from attending.
In a statement before judges, he said Sarkisian should never have been allowed to run in the first place as he failed to step down from the post of prime minister during the election campaign. He also said the arrests of potential witnesses in recent days could prejudice the Constitutional Court hearing into his appeal.
By law, the court must rule on the matter by March 8.
Meanwhile, domestic reporting on the crisis remains curtailed by the restrictions imposed after the violence. The emergency legislation requires media outlets to cite only official sources on domestic political matters. Seven leading newspapers, some independent and others linked with the opposition, refused to operate under such conditions and suspended publication. Local rebroadcasting of the Armenian-language service of external broadcaster RFE/RL was suspended, and it reports that its website has been blocked.
By contrast, all the major Armenian TV and radio stations seen as favouring the authorities remain on air. Their news coverage has been reduced to reproducing government press releases, press conferences and police reports.
“We’re alarmed by this blatant attempt to censor news of the disputed election,” said a statement from Joel Simon, executive director of the United States-based watchdog the Committee to Protect Journalists. “We call on Armenian authorities to withdraw the ban on independent newsgathering and dissemination, and restore access to independent and opposition media.”
EU envoy Semneby also called for the media restrictions to end.
“We hope that full media freedoms will be restored soon and that the state of emergency can be lifted,” Semneby told RFE/RL on March 4. “It goes without saying that a dialogue involving society in broader terms cannot take place without the active and extremely important role of the media.”

Armenia’s Bloody Saturday

Violence stuns the country, denting its image further after a controversial election.
By IWPR reporters in Yerevan (CRS No. 434, 03-Mar-08)


Armenia is counting the cost of what is already being called “Bloody Saturday,” after several people were killed in running battles between police and opposition demonstrators in the capital Yerevan.After a day of violence on March 1 which stunned this normally peaceful city, outgoing president Robert Kocharian declared a state of emergency in Yerevan. The protesters were calling for the cancellation of the February 19 election in which Kocharian’s ally and prime minister Serzh Sarkisian was voted in as president, when the security forces moved in with force to break up the demonstration. The opposition says its supporters were engaged in lawful protests and were subjected to an unprovoked attack, despite calls from the international community for a peaceful resolution of the political crisis. The authorities say they were forced to act after receiving information that weapons had been distributed among the demonstrators and that “mass riots” were planned for March 1.The trouble began early on the morning of March 1, when police moved in on several hundred protestors sleeping in tents pitched on Freedom Square in central Yerevan. According to an official statement, it was the protesters who started fighting the police. “The demonstrators began to throw stones, branches from trees, metal bars and bottles of inflammable liquid at the police. There were calls to overthrow the authorities with violence, and the police were abused,” said the statement. Not so, say opposition activists like Hovhanes, who told IWPR that the police made the first move, beating protestors and setting fire to their tents. Hovhanes said he heard them speaking Armenian with a distinct Karabakh accent, indicating that they came from that region. One of the protesters who got beaten up, Haik Yeritsian, said the assault began at around 6.30 am. “Men armed to the teeth attacked without warning and began to beat people brutally,” he said. At this point, Yeritsian said, Levon Ter-Petrosian, the former president who lost the election to Sarkisian, said, “Let’s wait and see what the military want to say.” He continued, “They said nothing and just attacked.” Yeritsian concluded, “Now I am looking for my brother Soghoman - I’ve been looking for him for two hours.” Many people were detained and taken away in police vehicles. The clashes continued for several hours. By nine in the morning, Freedom Square and surrounding streets were completely occupied by armed security forces. A cameraman told IWPR said he came to Freedom Square to film on hearing that protests were continuing there. “The police had flooded the square,” he recalled. “The tents had already been pulled down. Suddenly a group of people began to chant ‘Levon! Levon!’ Police with electric stun-guns attacked them; the people began to run and the police chased them and began beating them.” The cameraman said he shot footage of the incident but it was seized from him.Opposition protestors continued to gather wherever they could. An IWPR reporter saw policemen with truncheons attacking and dispersing groups of people who had started collecting on Mashtots Avenue. Some were forced into cars and taken away. Ter-Petrosian was escorted home and found himself effectively held under house arrest by the bodyguards the government had provided to protect him. Foreign Minister Vardan Oskanian later said the opposition politician was not under arrest and was free to go out, as long as he made his own security arrangements.At around 11 am, Ter-Petrosian held a press conference for those journalists whom the guards would let through – mainly foreigners. “It all happened very quickly,” he told the reporters. “In ten or 15 minutes the square was cleared, there were no people left on it, and it was full of police engaged in this operation.”Ter-Petrosian said that much of the violence committed against the police was the work of “provocateurs”, and that the police themselves had distributed improvised weapons.He stressed that he enjoyed immunity because he had formally filed a protest with the constitutional court the day before challenging the results of the election.In the meantime, thousands of opposition supporters converged on the French embassy in the centre of Yerevan – a place they considered relatively safe because of the proximity of western diplomats -- and continued their protests outside it. Large groups of armed police units moved to the scene, and there were fears that further violence would break out. After Armenia’s human rights ombudsman and members of parliament from the opposition Heritage Party arrived on the scene, the police withdrew.The protestors built a barricade out of buses and armed themselves with metal spikes and stones. A rubbish truck tried to pass through but was stopped and pelted with clothes and shoes. At around 3 pm, a police jeep drove into the crowd, and two people were injured. Furious protestors smashed and burned the vehicle. Not far away, a clash broke out near the mayor’s office and opposition parliamentarian Armen Martirosian was injured as he tried to calm things down.Despite being urged to disperse, more protesters arrived on the scene for a rally which started at around 4 pm. The streets around the embassy filled up with armoured vehicles and armed men. President Kocharian called a press conference for eight in the evening, but it was conducted in the end by foreign minister Oskanian, who warned that a state of emergency might be imposed and called on protestors to go home.An hour later, shots were heard in the streets and a group of opposition protestors were dispersed with tear gas. On Leo Street, a fight broke out between local residents and demonstrators, on the one hand, and armed police on the other. A supermarket had its windows smashed and the contents were stolen. The authorities said it was the work of looters, although one local resident said she saw goods being taken away in a police car. Clashes continued into the evening, with dozens of wounded on both sides. At around ten in the evening of March 1, President Kocharian imposed a state of emergency in Yerevan, restricting the rights of free assembly, media, parties and public organisations. The protests continued until five the next morning. The protestors finally dispersed when Ter-Petrosian urged them to go home and continue their fight by other means.A special session of parliament was convened at six that morning, which approved a state of emergency for a 20-day period. “If we hadn’t taken the appropriate measures we would simply have allowed supporters of Levon Ter-Petrosian to continue their rioting in our city,” said the speaker of parliament, Tigran Torosian. “The decision to impose a state of emergency was not taken lightly; there was no other solution.”An official police statement issued on March 2 said that an “uncontrollable crowd” of 7,000 had been looting and attacking cars and shops. Official figures said eight people died – seven of them protestors and one a policeman. As of March 3, 59 people remained in hospital, 27 of them police. One of those who died was opposition activist Gor Kloyan, a 29-year-old father of two, who was hit in the stomach by a bullet.Gor had been in the crowd next to a statue near both the mayor’s office and the French embassy. He was taken to hospital but died early on March 2. His relatives were angry with medical staff, saying that they did not treat him swiftly enough.Armen Soghoyan, head of the Health and Social Security Department at the mayor’s office in Yerevan, told IWPR that he was aware of four dead bodies being brought in to the hospitals controlled by his office.“The health ministry has all the figures,” he said. “We sent our figures to them, but they do not share their figures with us.” “Only ten per cent of hospitals are under the mayor’s office so I really cannot say anything about other hospitals in town”, he said, adding that, “whenever there is a state of emergency, a lot of different rumours go around.”International bodies and politicians expressed alarm at the news from Yerevan, and the OSCE’s Finnish presidency dispatched Finnish diplomat Heikki Talvitie to Armenia to act as a mediator.Many Armenians are still reeling at the sudden outbreak of violence in their capital.“Whoever’s fault it is, this bloodshed will cost us all dearly,” said Aram Grigorian, a 56-year-old native of Yerevan, reflecting the shock felt by many. “It has set us back for several decades.”The head of the Armenian church, Catholicos Garegin II, urged his compatriots to show restraint. “Today the Armenian people are grieving for their dead sons. We never expected that the innate common sense of our people would give way to hatred and enmity,” he said. “We are answerable to history and to future generations; we therefore cannot allow further irrational acts to take place which would threaten the stability of our country.”Of major world leaders, the Russian and French presidents, Vladimir Putin and Nicolas Sarkozy, have congratulated Serzh Sarkisian on his victory but other western governments have not yet sent formal messages as they are waiting for a final observers’ report on the February 19 poll.